Onderzoek naar zwermgedrag geeft verrassende resultaten Half september werd in tien Antwerpse forten simultaan onderzoek gedaan naar zwermgedrag van vleermuizen. Waar deze forten reeds jaren bekend staan als internationaal belangrijke plaatsen voor overwinterende vleermuizen, werd nu ook aangetoond dat de bedreigde dieren de forten in het najaar gebruiken als zwermplaats. Reeds jaren wordt er onderzoek gedaan rond de vleermuizen in de fortengordels rond Antwerpen. Tot nu toe spitste dit onderzoek zich vrijwel enkel toe op de opvolging van winterslapende dieren. Vleermuizen kunnen de forten echter niet alleen gebruiken als overwinteringsplaats, maar ook als zomerverblijf, foerageerplaats, vlieg- of trekroute, of als zwermplaats. Tijdens het zwermen verkennen vleermuizen niet alleen het winterverblijf, er wordt dan tevens gebaltst en gepaard. Zwermen is dus van levensbelang voor het voortbestaan van een populatie. Zwermplaatsen in Vlaanderen zijn echter schaars en van de functie van de forten hierin was bitter weinig geweten. Kortom: er was een groot gebrek aan bruikbare gegevens. Om die reden organiseerde de Vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt vzw een onderzoek hierrond in een tiental forten. Met speciale vleermuismistnetten werden zwermende dieren gevangen en na het noteren van de nodige gegevens ongedeerd weer losgelaten. Dit onderzoek kon ook op internationale belangstelling rekenen. De resultaten waren op zijn minst verrassend. In ieder fort werden zwermende dieren gevangen, in totaal bijna 600 vleermuizen verdeeld over 8 soorten. De bekendste vleermuisforten (Oelegem, Borsbeek, Steendorp, …) scoorden hier uiteraard goed, maar ook kleinere forten als fort Kapellen en fort Duffel bleken belangrijke zwermplaatsen. In deze twee laatste forten werd overigens voor de eerste keer de zeldzame en ernstig bedreigde Ingekorven vleermuis waargenomen. Voor sommige soorten overstegen de zwermende vleermuizen zelfs de aantallen overwinterende vleermuizen. Verder werd aangetoond dat de zwermlokalen vaak de meer tochtige lokalen van het fort zijn, in tegenstelling tot de warmere lokalen waar de dieren liefst overwinteren. Een groot deel van de Antwerpse forten is Europees beschermd omwille van hun belang voor vleermuizen. De verzamelde zwermgegevens zijn erg nuttig om gepaste beschermingsmaatregelen voor de bedreigde dieren te kunnen formuleren. Ze geven bijvoorbeeld mee aan waar en wanneer rondleidingen of verbouwingen wel of niet toegelaten of wenselijk zijn, waar er verlicht mag en kan worden en dergelijke meer. Enkel op die manier kunnen de vleermuizen in hun Antwerpse fortenbolwerk met een gerust hart de toekomst tegemoet kijken.

Persbericht: natuurpunt.be

Meer lezen over dit onderwerp, klik05 Presentatie vlendag daan dekeukeleire.